YÜKLÜ TOPLU ALIMLARDA

0090 544 224 33 44

TÜRKÄ°YE DE DOÄžAL OLARAK YETÄ°ÅžTİĞİ VE YETÄ°ÅžTÄ°RÄ°LEBÄ°LECEĞİ BÖLGELER

Kaparinin (Capparis L.) Türkiye de C. spinosa L. ve C. ovata Desf.,olmak üzere iki türü, her iki türe ait üçer alt türü bulunmaktadır (Davis, 1982).

***C. spinosa L.
C. spinosa var. inermis Turra
C. spinosa var. spinosa Zoh.
C. spinosa var.aegytia Lam.
***C. ovata Desf.
C. ovata var. palaestina Zoh.
C. ovata Desf.var. canescens (Coss.) Heywood
C. ovata var. herbacea Willd.

Ticaretinde türler ve alt türlere göre belirli bir tercihin olmadığı kapari, Batıda Ä°stanbul dan, Çanakkale den DoÄŸuda Artvin e, Hakkari ye; Kuzeyde Zonguldak tan Güneyde Urfa ya, Mardin e kadar Türkiyenin Akdeniz iklimi gösteren her yerinde doÄŸal olarak yetiÅŸmektedir (Davis, 1982). Kültür koÅŸullarında yetiÅŸtirilebileceÄŸi bölgeler de bitkinin doÄŸal olarak yayılış gösterdiÄŸi Akdeniz iklimi gösteren bütün bölgeler olarak tanımlanabilir. Ancak doÄŸal olarak kurak ve kötü koÅŸullara çok iyi adapte olabilen bu bitkinin yetiÅŸtirme alanın da verimli arazilerden deÄŸil diÄŸer bitkiler tarafından deÄŸerlendirilemeyen tarım dışı alanlardan seçilmesinde yarar vardır. Böylece hem diÄŸer ürünlerle rekabete girmeyecek hem de pazar fiyatları ne olursa olsun bitkinin belirli bir alandan ekonomik getirisi olacaktır

Gut hastalığına faydalıdır.

0090 544 224 33 44

Halk arasında, kebere, deve dikeni, gevil, bubu gibi deÄŸiÅŸik isimlerle anılan kapari=kebere (Capparis sp.) Akdeniz iklimi özelliklerini taşıyan yerlerde doÄŸal olarak yetiÅŸmektedir. Çalımsı yapıda, dikenli, dik veya yatık olarak büyüyen kapari bitkisi kıraç ve taÅŸlık alanlarda da geliÅŸebilmektedir. Kaparinin kuraklığa dayanıklılığı üzerinde yapılan çalışmalar; bitkinin: kuraklığa karşı gerekli osmotik uyumu saÄŸlaması, stoma açılmasını düzenlemesi, hücre duvarının özellikleri ve kök yoÄŸunluÄŸunu artırması ile iliÅŸkili olduÄŸunu ortaya koymuÅŸtur (Rhizopoulou, 1990). Bu özelliklerinden dolayı kıraç ve kurak alanlarda da geliÅŸebilen kapari bitkisi, çok yıllık olduÄŸu, kökleri de çok derine gittiÄŸi (40 metreye kadar), için eÄŸimli yerlerde erozyon kontrolünde de kullanılabilmektedir

Kapari bitkisinin çiçek tomurcukları gıda sanayiinde kullanılmaktadır. Gerek salamura, gerekse konserve olarak iÅŸlenen bu tomurcuklar ihraç ürünlerimiz arasında yer almaktadır. Türkiyede fazla bir tüketim alışkanlığı olmayan kaparinin son yıllarda ihracatının, dolayısıyla ekonomik öneminin arttığı dikkati çekmektedir

0090 544 224 33 44 / 0090 534 899 60 44

TOPRAK Ä°STEKLERÄ°

Toprak istekleri bakımından seçici olmaması, fakir ve kireçli yerlerde, taÅŸlık, kayalık, toprak miktarı az olan arazilerde yetiÅŸebilmesi, kuraÄŸa dayanıklılığı kapariyi tarım dışı olarak kabul edilen bu alanların ekonomik olarak deÄŸerlendirilmesinde oldukça uygun bir bitki konumuna getirmektedir.

TARIMI

Ege Tarımsal AraÅŸtırma Enstitüsü nde kültüre alma çalışmalarına son zamanlarda hız verilen kaparinin yetiÅŸtiriciliÄŸi tohumdan elde edilen fide ile yapılmaktadır (Otan ve ark., 1994.). Kültüre alınma çalışmalarına ağırlık verilen kaparide henüz tescilli ve ıslah edilmiÅŸ çeÅŸit olmadığından fidan üretimi doÄŸadan toplanan tohumlarla yapılmaktadır.

TOHUM TOPLAMA

Tohum; temmuz, aÄŸustos, eylül aylarında yaz boyunca olgunlaÅŸması devam eden ve halk arasında karpuz olarak adlandırılan kapari meyvelerinden toplanır. Meyve hasadı, tomurcuk hasadında olduÄŸu gibi, belirli aralıklarla yapılır. OlgunlaÅŸan ve çatlamaya baÅŸlayan meyveler açılmadan önce toplanarak içindeki tohumlar çıkarılıp, yıkanarak kurutulur. EÄŸer meyvenin açılması beklenirse çatlayan meyvelerdeki tohumlar karıncalar tarafından toplanacağı için tohum kalmayacaktır. KurutulmuÅŸ tohumlar bez torba içinde serin ve kuru bir yerde ekim zamanına kadar muhafaza edilir.

0090 534 899 60 44

FÄ°DE ELDE EDÄ°LMESÄ°

Toprak seviyesinden 15-20 cm yükseklikte hazırlanmış fideliÄŸe: eÅŸit oranda yanmış koyun gübresi, orman toprağı ve kumun karıştırılması ile elde edilen harç yayılır. DoÄŸadan toplanan tohumlar fideliÄŸe erken ilkbaharda (Ege Bölgesinde Åžubat-Mart ayında) ekilir. Ekim öncesi fidelik fümige edilmiÅŸ olmalıdır.

Tohum ekimi, 15-20 cm mesafede ve 10 cm derinlikte oluÅŸturulmuÅŸ karıkların sırtına yapılır. Kullanılan tohumluk miktarı ise m2 de 6-9 gram olacak ÅŸekilde düzenlenir.

0090 544 224 33 44

Tavlı topraÄŸa yapılmış ekimden sonra, fidelik, tavı kaybetmeyecek ÅŸekilde düzenli aralıklarla sulanır. Sulamanın karık içine yapılması uygun olur.

Ekim sonrası fidelikte düzenli olarak sulama ve ot alma iÅŸlemleri yapılır. Ä°lk çıkışta kapari bitkilerinin ota boÄŸdurulmaması gerekir. Daha sonra fidelikte normal bakım iÅŸlemleri uygulanır. Yaz boyunca iyi geliÅŸmiÅŸ fidanlarda çiçek hatta meyve oluÅŸabilir. Yaz aylarında bakım iÅŸlemleri devam eden kapari fidelerinin toprak üstü aksamı kuruyunca (Ege Bölgesinde Kasım-Aralık), kuruyan kısımları toprak seviyesinin 2-3 cm üzerinden kesilerek söküm zamanına kadar fidelikte bırakılır.

Kapari yetiÅŸtiriciliÄŸinde fidanın tüpte yetiÅŸtirilmesi yerine oluÅŸturulan fideliklerde yetiÅŸtirilmesi tavsiye edilir. Tüpte yetiÅŸtirilen fidanlarda yaz aylarında kökün yeterli derinliÄŸe ulaÅŸacak yer bulamamasından doÄŸan sorunlar ortaya çıkabilecektir.

0090 544 224 33 44

TARLAYA DÄ°KÄ°M

Ege bölgesi koÅŸullarında Ocak ayı ortalarında, diÄŸer bölgelerde meyve fidanı dikim zamanında, sökülen fideler, tarladaki 3x3 m veya 4x4 m mesafede hazırlanmış çukurlara, dibe bir miktar yanmış ahır gübresi üzerine bir miktar toprak koyduktan sonra kök kısmı aÅŸağıya, dal kısmı yukarıya gelecek ÅŸekilde dikilir (Luna ve Perez, 1985). Fideler söküldükten sonra, hemen yerine dikilemiyecekse, önceden hazırlanan çukurlarda üzeri toprak veya kumla kapatılarak dikim zamanına kadar muhafaza edilir.

Dikilen fidenin üzeri 2-3 cm kalınlıktaki toprakla kapatıldıktan sonra, etrafına çanak yapılarak, yaÄŸmur sularından yararlanacak ÅŸekilde düzenlenir. Ä°lkbahar da sürgün veren genç kapari bitkilerine, ilk yıl özellikle yazların çok kurak olduÄŸu Ege ve Akdeniz bölgelerinde taşıma su da olsa bir veya iki kez su verilmesi gerekebilir. Böylece bitkinin daha iyi geliÅŸmesi ve bir sonraki sezona daha kuvvetli kök sistemi ile girmesi saÄŸlanmış olacaktır. Yine gerektiÄŸinde ot alma ve ilaçlama gibi diÄŸer bakım iÅŸlemleri uygulanır.

Kıştan önce, kuruyan toprak üstü aksamı, fidelikte olduÄŸu gibi, toprak seviyesinden itibaren 10 cm yükseklikten kesilerek uzaklaÅŸtırılır, bitkilerin üstü yine 2-3 cm toprakla kapatılır. 2. yıldan itibaren, kökleri belli derinliÄŸe ulaÅŸan kapari bitkilerinin yaz döneminde suya ihtiyaç göstermeyeceÄŸi düÅŸünüldüÄŸünden, sulama, gerekmedikçe yapılmaz; ancak ot alma ve ilaçlama gibi bakım iÅŸleri uygulanır.

0090 544 224 33 44

Kapari bitkilerinin tarlaya ÅŸaşırtılmalarını takiben, iyi geliÅŸmiÅŸ fidelerde ilk yıldan itibaren tomurcuk ve çiçek görülür ve tomurcuk hasadına baÅŸlanabilir; ancak ekonomik ürün, geliÅŸmeye baÄŸlı olarak 2. veya 3. yıldan itibaren elde edilir. Bu nedenle kaparide tesis süresi 2 veya 3 yıl olarak kabul edilmelidir. Tomurcuk hasadının sabahın serin olduÄŸu saatlerde yapılması, toplama esnasında plastik kap yerine pamuklu torba kullanılması gerekmektedir. Böylece toplanan tomurcuklarda, kızışmaya baÄŸlı tomurcuk rengindeki renk koyulaÅŸmaları önlenmiÅŸ olacaktır. Yine toplama esnasında bezelye iriliÄŸinde küçük tomurcuklar toplanmalı irili ufaklı toplama yapılmamalı, çok iri tomurcuklar toplanmamalıdır. Hasatta çiçek sapı, yaprak gibi bitkinin diÄŸer kısımları tomurcuklarla karıştırılmamalı, toplanan tomurcuklar temizlenip kalburlanarak sınıflandırıldıktan sonra ayrı ayrı salamura yapılmalıdır. Hasat edilen tomurcuklar günü gününe salamura edilmeli bekletilmemelidir. EÄŸer bekletilmesi zorunlu ise bekletme buzdolabında ve pamuklu torba içinde olmalı ve süre en fazla bir gün olmalıdır.

MUHAFAZA VE Ä°ÅžLENME

Hasat edilen ve 1-3 mm den 8-10 mm ye kadar olmak üzere farklı büyüklüklere sahip kapari çiçek tomurcukları, ya çiftçi tarafından kendi yerinde veya toplama merkezlerinde % 20'lik tuzlu suda salamura edildikten sonra asıl iÅŸleme merkezlerine gönderilir. Bu merkezlerde iÅŸlendikten sonra ya geçici konserve halinde veya talepler doÄŸrultusunda hazırlanmış konserve halinde ihraç edilir. Ä°ç piyasada bazı büyük süper marketlerde bulunmakla birlikte tüketimi yaygın deÄŸildir.

0090 544 224 33 44